<< Home Page | Rom. Nil. Metricae Index

Aesop's Fables: Romuli Nilantis Fabulae Metricae

32. de lupo et cane crasso (p. 691 in Hervieux; Perry 346)

Libertas animis apta est in secula cunctis.
[Ar]golice referunt fame monumenta uetusta,
Quod lupus, in siluis concurrens gressibus altis,
Alta canem pulcrum inuenit per lustra ferina.
Tunc lupus horrisonis hec prompsit fatibus orsa :
Quo, frater, fueras pinguis sic atque coruscus,
Aut nitido grossum quid te nunc corpore faxit?
Hautque tui similem uidi per membra canina.
Setiger ecce canis narrans hoc ore retraxit :
Sat cereris dantur dulcis mihi farrea dona,
Atque mea esciferis implentur uiscera pulpis.
[D]ulcifera undisoni potat me gurgitis unda,
Cumque assim domini semper sic maxima cura
Oblatisque domus pascit me dulcibus offis;
Rite mihi caro iam cuncta superflua tradunt,
Pinguia dulcifluis confringens ossa medullis.
Vmbriferumque uigil per noctis tegmen opace,
[L]ege uagor; nitido cari sub culmine tecti
Flammigero calidus ulcani torre corusci,
Intus cum pernox conseruem noctibus edem,
Inuisisque latrans assim cum furibus index.
Hirsutusque lupus suspirans rictibus inquid :
Fortunate canis, diris carissime parcis,
Talia felici tibi que tam fata dedere?
O, uiuens mallem tali nunc uiuere uita,
Ditis et umbrose noctis cocitia proles
Si mihi concedat uarii per tempora secli.
Ore lupoque canis respondens talia dicit :
Incola campestris, habitas qui semper in aruis,
Frondicomas colis aut silue iam more cauernas,
Si cupidis tendas mecum nunc gressibus urbem,
Vel mitis semper uis atque domesticus esse,
Rite meus largens senior tua membra replebit
Dulciferis farris cari uel frugibus amplis
Aut pecorum pulpis; pariter tibi cuncta manebunt,
Neptuni aut madido puri de gurgite limpha,
Ulcani aut torres scintillans frigore brume,
Vel tegimen tenti defendens turbine seuo.
Consentitque lupus dictis uerbisque caninis,
Ac uertit passus tendens tunc menibus urbis.
Bis binisque canis precessit calcibus illu.
Cum spatium carpunt paucos per temporis agros,
Atque lupus, binis cernens obtutibus audax,
Signa canis fusce ac mirans per colla catene,
Fauce cani dirus hec tunc oracula promisit :
O frater, seruas domini qui peruigil edem,
Quod signum portas dirum nunc colla per alba,
Vt binis oculis tua turpia colla uidentur?
Talia cui rostris dantur responsa caninis :
Quamdiu crinitus scandit sol sidera sena (sic),
Terrarum nitidis dem[p]sit cum torribus umbras,
Tamdiu dirisonam collo iam porto catenam,
Infelix furto cessat quod turma latronum,
[V]iscere quodque acris persisto ac dentibus atrox,
Ac luo iam crebris membrorum uerbera flagris,
Quod domini lacerans caros trunco atque parentes.
Ast iterum soluor noctis per tempora dense,
Intus uel recubans flexo uel tramite girans.
Tuncque lupus, tremulis suspirans cordibus, infit :
Talibus, o frater, uiuens his utere fatis,
Prestauit numen tibi que dans hactenus etra;
Fatalis semper uite sic uescere dona.
En iterum redeam siluis campisque ferinis
Quis fatum uocitat uel quis natura reducit,
Quod tremulos artus stringit ibi ulla catena,
[I]nfractusque (sic) aruis multi ruscisque patescunt;
Nullus adest timor astans aut labor ordina uite;
Libera cura arsit semper nec peruigil ulla;
Sed quisquis sequitur pergens quo uelle uocauit,
Quilibet ac caris mandit propriisque saginis.
Ista lupus ait ore canemque salutat :
Salue, care canis; maneat tua gloria tecum.
Post lupus ad lucos uertiti densa atque frutecta,
Atque Canis domini graditur sub tegmina tecti.
Quisquis inops nulli uult sic sua subcere colla
Aut legem misere uite dampnare potenti,
Viuere set melius uita cum paupere curat.


The Latin text shown here is taken from Léopold Hervieux, Les fabulistes latins depuis le siècle d'Auguste jusqu'à la. fin du Moyen-Age (1893-1899). Volume 2.: Phèdre et ses anciens imitateurs directs et indirects, pp. 654-712.