Aesop's Fables: Steinhowel
5.12. De lupo et cane famelico
(Perry 701)
[See an illustration from a 1501 edition.]
Fabula xii de lupo et cane famelico.
Dum familia non bene pascitur a patre familias, frequenter ipse patitur
damnum propter suam avaritiam, et dum aliquis excedere vult suam naturam,
cadit aliquando in malum. De hoc audi fabulam. Dives quidam habebat magnum
gregem ovium, habebat etiam canem, qui cum eis morabatur ob defensionem
luporum, sed non satis eum pascebat propter suam avaritiam. Unde quadam
die veniens lupus ad canem ait ei: Quare, inquit, ita es attenuatus macie?
ut perpendo fame periclitaris, quia dominus tuus avarus est nimis. Sed
si vis dabo consilium bonum. Canis respondit: Est mihi necessarium consilium
bonum. Lupus ait: Ingrediar, inquit, inter agnos et capiam unum ex eis
et simulabo fugam. Tu autem persequens me citius, antequam sis ad me,
proiice te quasi cadens et non valens me persequi propter famem et debilitationem
corporis. Tunc pastores et cuncta familia videntes hec dicent: Certe
si canis noster abundanter summeret cibum, lupus non asportaverat agniculum
nostrum, nec pellem integram; tunc ut estimo accipies satis cibum. Canis
ait: Fac, ut dicis. Tunc lupus ingrediens inter agnos, accipiens unum
agnum simulavit fugam. Canis autem insequebatur eum citius, sed antequem
veniret ad eum iactavit se in terram, quasi non valens sequi eum pre
magnitudine famis. Tunc pastores et cuncta familia dicebant: In veritate,
si dominus noter potuisset hunc canem, lupus non tulisset nostrum agnum
nec portasset pellem integram. Audiens autem hec dominus, fingens se
iratum, plenus rubore ac verecundia ait: Maledicat eum deus, qui cibum
debuit dare, inculpans familiam suam, sed amodo, inquit, date ei cibum.
Tunc ceperunt ei dare ius carnium et panem de furfure frumenti. Et canis
cepit recipere vires. Post paucos autem dies iterum veniens lupus ad
canem ait ei: Bonum, inquit, consilium frater mi dedi? Canis respondit:
Necessarium, inquit, mihi illud erat. Lupus ait: Si vis, dabo melius.
Ait canis: Audiam illud. Lupus ait: Ingrediar nunc inter agnos et tollam
unum agnum, et simulabo fugam. Tu autem insequens vade usque ad me et
percute meum pectus cum tuo, leviter tamen. Et tunc proiice te in terram,
quasi non valens surgere pre debilitatione tui corporis. Videntes autem
hec pastores, dicent: Vere, si pleniter acciperet escam canis noster,
lupus non tulerat agnum, nec perexerat vivus. Canis ait: Timeo, inquit,
dominum meum valde, qui dat mihi escam, quamvis non ad satietatem usque,
tamen fac ut dicis. Tunc lupus tollit agniculum pinguissimum, petebat
fugam. Tunc canis perniciter insequebatur eum usque dum percuteret eum
cum pectore fortiter, et proiiceret se, quasi non valens eum tenere pre
valitudine famis et macie corporis. Tunc pastores et omnis familia clamabant:
Certe, si canis noster secundum voluntatem suam reciperet victum, non
receperat lupus nostrum agnum pinguem, nec ambulaverat vivus. Audiens
hec paterfamilias plenus ira ac dolore dixit: Abundanter, inquit, cibate
eum post hac, et postmodum dabatur ei ius cum carne cocta et pane mundo
triticeo. Et ita infra paucos dies plenam recepit fortitudinem, post
damnum videlicet domini sui. Post autem veniens ad eum lupus dixit illi:
Optimum tibi dedi consilium, inquit, frater. Canis respondit: Optimum
et mihi necessarium et tibi congruum. Lupus ait: Ergo introibo inter
mutones et portabo unum ex eis pro mercede mea. Canis ait: Accepisti,
inquit, iam mercedem tuam. Nam duos ex agnis domini mei comedisti. Lupus
ait: Faciam, si tibi placet, ita. Canis ait: Nolo ut facias; nam si feceris,
iuro tibi per meam vitam, quia vivus non evades. Audiens hec lupus ait:
Da ergo consilium quid agam, quia fame pereo. Canis ait: Die hesterno
excidit una paries ex cellario domini mei, ubi est panis mundus abunde
et ubi sunt carnes in sale et ubi sunt vasa vinaria plena vino. Vade
ergo hac nocte ibi et satia te optime. Lupus dixit: Dolose hec dicis;
nam si introiero mox nuntiabis domino tuo ac familie et interficient
me. Canis dixit: Per meam fidem non faciam. Non enim ex divitiis domini
mei est mihi aliquid commissum, nisi hec oves, et ideo non prodam te.
Tunc lupus nocte facta perrexit et introivit in cellarium et commedit
abundanter panem et carnem pinguissimam. Deinde trahens vinum de vase
vinario bibit et inebriatus est; tunc dixit ad seipsum: Villani, inquit,
saturi et ebrii cantant cantationes suas. Et ego, inquit, quare cantationes
non cantem, cum sim satiatus? Tunc cepit cantare et emittens semel vocem
audierunt canes et ceperunt laterare et emittens secundam audierunt homines
et dixerunt: Lupus est hic prope. Deinde tertiam emittens dixerunt: In
cellario est. Et abeuntes occiderunt eum. Castigat hec fabula divites,
potentes ac seniores, ut suos pascant mansionatos. Ne si eos non bene
paverint ipsi accipiant clam plura, et domini patiantur damna assidua.
Sed et monet unumquenque, ne excedat propriam naturam, ne incurrat malum,
sicut hic lupus, qui vinum bibit preter naturam, et pro hoc est mortuus.
Steinhowels Asop, ed. Hermann Osterley (1873). Some of these fables have digitized text; others have only page images. The digital page images are from Google Books. You can also consult the illustrated 1501 edition of Steinhowel's Aesop. Note that Book 7 contains poems from Avianus, so there is no text or page image for the fables in Book 7. |